(به آگاهی میرساند pdf کامل این مقاله در سایت جامعه مهندسین مشاور نشریه شماره 72 تابستان 1395 قابل دریافت است)
ویژگیهای معماری فضاها و اجزای تاسیساتی- بخش اول؛ موتورخانه قسمت اول
از آنجاکه در برخی از پروژه ها؛ کارشناسان طراحی تاسیسات از میانه خدمات طراحی اولیه و پس از شکل گیری طرح معماری بهمکاری دعوت می شوند بر آن شدم بمنظور پیش بینی حداقل الزامات مورد نیاز تاسیسات؛ ویژگیهای خاص تاسیسات را دسته بندی و جهت استفاده طراحان معماری توصیف نمایم. بدیهی است موارد مطروحه حداقل های عمومی مورد نیاز تاسیسات بوده و نیاز هر پروژه ای را به حضور بموقع کارشناس تاسیسات رفع نمی نماید و همچنین قابل استناد در پروژه های خاص نخواهد بود. در این مقاله که بخش اول از مجموعه تدوین شده می باشد به ویژگیهای معماری- تاسیساتی موتورخانه ها پرداخته و در مقالات آتی موضوعات مشابه دیگر ارائه خواهد شد. در طول سالیان گذشته که در کسوت مهندس مشاور تاسیسات به همکاری در طراحی پروژه های عمومی، صنعتی و خاص اشتغال داشته ام. در برخی از پروژه ها پس از پایان مرحله اول و یا در نیمه مرحله دوم معماری و بهنگام تهیه نقشه های اجرایی معماری به همکاری دعوت شدم.
بدلیل عدم هماهنگی اولیه با کارشناس تاسیسات؛ فضاهای تاسیساتی در برنامه فیزیکی؛ فرم معماری و ارتباطات عمودی لحاظ نگردیده و یا با ابعاد ومحل های قرارگیری نامناسب طرح گردید.
اصلاح این موارد موجب صرف زمان- هزینه در مراحل تهیه طرح و در پاره ای از اوقات بدلیل تصویب فاز اول معماری و یا الزامات سازه ای تغییر نیافتنی گردید و تضعیف طراحی های تاسیساتی، کارآیی کمتر و افزایش هزینه های اجرایی و راهبری را بهمراه داشت.
بطور معمول می بایست حسب نیاز کلیه رسته های تاسیسات (تهویه مطبوع، آبرسانی، اطفاء حریق، دفع فاضلاب و ….) تامین فضای مناسب جهت تولید، منابع و توزیع در طرح معماری پیش بینی گردد. بعنوان نمونه در رسته تهویه مطبوع و تاسیسات حرارتی و برودتی، موتورخانه محل تولید انرژی؛ لوله کشی و کانال کشی ها تا تجهیزات اتاقی (مانند فنکویل، رادیاتور و …) توزیع انرژی محسوب می گردد. در طراحی اولیه معماری پیش بینی محل مناسب جهت موتورخانه و فضای ارتباطی افقی و عمودی؛ لوله و کانال از موتورخانه تا تجهیزات اتاقی در تعیین کیفیت طرح مرحله دوم و طراحی تاسیسات مهم و اثرگذار است.
مناسب است بمنظور افزایش کیفی و کارایی سیستم های تاسیساتی و کاهش اصلاحات در مرحله طراحی اجرایی حداقلهایی در هماهنگی طرح معماری با تجهیزات تاسیساتی انجام پذیرد. از آنجاکه در ادامه؛ پیشنهادات اولیه ای در خصوص تامین نیازهای تاسیساتی بطور عمومی بیان می گردد، بعنوان یک دستورالعمل کامل و جامع جهت کلیه کاربریهای صنعتی، بهداشتی، اداری، مسکونی و … نبوده و مقصود الزام در پیش بینی حداقل های تاسیساتی می باشد.
هماهنگی معماری – تاسیساتی موتورخانه در سیستم تهویه مطبوع، سرمایش و گرمایش
موتورخانه در سیستم تهویه مطبوع، سرمایش و گرمایش محل تولید انرژی می باشد. بطور معمول سعی میگردد کلیه تجهیزات تاسیساتی در یک فضا تحت عنوان موتورخانه نصب گردند. ویژگیهای کلی ساختمانی موتورخانه بشرح زیر دسته بندی میگردد:
1- سطح مورد نیاز موتورخانه
2-محل استقرار موتورخانه
3- ویژگیهای موتورخانه
اصلی و فرعی بودن موتورخانه؛ تعداد تجهیزات منصوبه، فلسفه طراحی و انتخاب تجهیزات، نحوه ستون گذاری و فواصل آنها، ابعاد و شکل موتورخانه، ارتفاع موتورخانه، الزامات ایمنی و امنیتی ساختمان، نحوه انتقال تجهیزات به و از موتورخانه، صدای کارکرد تجهیزات موتورخانه، ارتعاشات ناشی از کار تجهیزات، تامین هوا و تخلیه دود از جمله عوامل تعیین کننده سطح مورد نیاز و محل استقرار موتورخانه می باشد.